`ડીપસીક' પાયાભૂત
ફોર્મેટ દ્વારા ચીને કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા એઆઈ ટેકનોલોજીનો આવિષ્કાર વિશ્વ સમક્ષ રજૂ
કર્યા પછી સતત પ્રત્યાઘાતો આવી રહ્યા છે. `ડીપસીક' પછી ચીન
દ્વારા થઈ રહેલી સ્પર્ધાનો મુદ્દો અમેરિકામાં ચર્ચામાં છે. ભારતમાં આપણે પણ આવું `ફોર્મેટ'
વિકસિત કરી શકીએ એવી ચર્ચા શરૂ થઈ છે. વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી ક્ષેત્રમાં
એકાદ પડકાર આવે તો ઝીલવા ભારત સફળ થયાનાં ઉદાહરણો છે. એંશીના દશકામાં અમેરિકાએ મહા-કોમ્પ્યુટર
આપવાનો ઈન્કાર કર્યો પછી ભારતીય ટેકનોલોજીએ પણ ઓછા સમયમાં તે વિકસિત કરી બતાવ્યું હતું.
અવકાશ ટેકનોલોજીનાં ક્ષેત્રમાં ક્રાયોજેનિક એન્જિન બાબતનો અનુભવ આવો જ છે. આ ક્ષેત્રની
ક્ષમતા દ્વારા ભારતે ચંદ્ર અને મંગળ અભિયાન સફળતાપૂર્વક પાર પાડયાં છે. મંગળ પરનાં
અભિયાનનો ખર્ચ તો હોલીવૂડના ફિલ્મ નિર્માણના ખર્ચ કરતાં પણ ઓછો હતો. તેને લઈ `એઆઈ'નું પાયાભૂત પ્રારૂપ ભારત વિકસિત કરી શકે છે એમ માનવાને કારણો છે. આવું અભિયાન
શરૂ કરવામાં આવ્યું હોવાથી આગામી કેટલાક મહિનાઓમાં આ ફોર્મેટ સાકાર થઈ શકશે એવો વિશ્વાસ
કેન્દ્રના માહિતી-ટેકનોલોજી પ્રધાન અશ્વિની વૈષ્ણવે વ્યક્ત કર્યો છે. યંત્રોને શીખવાડવા
માટે આવશ્યક એવી ટ્રાફિક પ્રોસેસિંગ યુનિટ એટલે જીપીયુ જેવી ઉચ્ચ દરજ્જાની ચિપ્સ મેળવવા
માટે દેશમાંની ટોચની દશ કંપની સાથે સરકારે હાથ મિલાવ્યા હોવાથી 18 હજારથી અધિક `જીપીયુ'નો ઉપયોગ આ પ્રારૂપ માટે કરવામાં આવશે. સંબંધિત ઉદ્યોગ, સ્ટાર્ટઅપ કંપનીઓ, સંશોધક, નિષ્ણાતોની
મદદથી છેલ્લાં દોઢ વર્ષથી કામ ચાલુ હોવાનું શ્રી વૈષ્ણવનું નિવેદન આ બાબતની ગંભીરતા
દાખવે છે. ચીનનું `ડીપસીક' આવ્યા પછી ચર્ચા થતી હોવા છતાં આ સંદર્ભમાં
દેશી અભિયાન આ પહેલાં જ શરૂ થયાનું જણાય છે. `એઆઈ'
પાયાભૂત પ્રારૂપ માટે છ ડેવલપરથી ચર્ચા ચાલુ હોઈ નજીકનાં ભવિષ્યમાં તે
સાકાર થઈ શકશે એવો શ્રી વૈષ્ણવનો વિશ્વાસ ખરો ઠરે એવી આશા રાખવી રહી. આવા પ્રકારના
પડકારોને પહોંચી વળવાની ક્ષમતા ભારતીય ટેકનોલોજીમાં છે, તેમાં
શંકા નથી. ઊણપ હોય તો સંશોધન માટે નિધિ ઉપલબ્ધ કરવાની અને એકંદરે પૂરક વાતાવરણના ખાસ
ઉદ્દેશ્યો સામે રાખીને તેને માટે પૂરતી નિધિ અને આવશ્યક સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવી તો
તે સાકાર થાય છે, તે મહા-કોમ્પ્યુટરની નિર્મિતિએ કે `મંગલયાન',
`ચંદ્રયાન' જેવી સફળતામાં દેખાય છે. ફક્ત `એઆઈ'નાં દેશી પ્રારૂપના પ્રકલ્પ માટે નહીં, પણ એકંદરે શિક્ષણ
અને સંશોધન માટે અધિક પોષકતા નિર્માણ થવાની આવશ્યકતા છે.